* DEMİRYOLU POTA RAY KAYNAĞI **CRUCIBLE OF RAILWAY TRACK SUPPLY




* DEMiRYOLU POTA RAY KAYNAĞI *




















































Termit denilen malzemenin ateşe dayanıklı potalar içerisinde eritilerek iki ray arasında bırakılan kaynak aralığına akıtılmak suretiyle yapılan kaynağa aliminotermit ray kaynağı denir.
Aliminotermit Ray Kaynağı Yapımı Öncesi ve Yapım Esnasında Yolda Yapılacak İşler :
-
Yol eksenine ve kotuna getirilir. Yol açıklıkları (ekartman) kontrolü yapılır.
-
Yolun burajı ve bakımı tamamlanır. Oturması ve dengesini bulması sağlanır. Ray altı seletleri tamamlanır, küçük bağlantı malzemelerinde gerekli bakım yapılır.
-
UKR'li yollarda kaynak optimum sıcaklıktan en fazla 30 C farklı sıcaklıkta olmalıdır. Contalı yollarda kaynak, optimum sıcaklıktan (-20) ve +15 derece arasında yapılır. Ancak 40 derecenin üzerinde kaynak yapılmaz.
-
UKR'li yollarda kaynaktan önce mutlaka rayların gerilimi alınmalıdır.
-
Bırakılacak genleşme aralıklarının (imbisat contalarının); köprüler ile hemzemin geçitler üzerine ve mümkünse tüneller içine getirilmemesine dikkat edilmelidir.
-
Kaynaklanacak raylarda düşey aşınmalardan dolayı seviye farkı bulunmamalıdır. Ezilmiş contalarda ray uçları delikler dâhil kesildikten sonra kaynak yapılmalıdır.
-
Ray başları tel fırça veya zımpara taşı vb. aletlerle yağ, pas ve kirden arındırılmalıdır.
-
Yanal aşınmanın hızlı olduğu hat kesimlerinde UKR yapılmadan önce yanal aşınmış raylar tebdil edilmelidir.
-
Mümkün olduğunca deliksiz raylar kullanmalıdır. Delikli ray kullanıldığında, delik kenarından ray ucuna en az mesafe; 100 mm olmalıdır.
-
Raylar oksijenle kesilmemelidir. Mecburi durumlarda; kesilecek kısmın önce 1 m.lik bölümü el dayanacak kadar (50 C), daha sonra 10 cm'lik kesimi 500-600 C'ye kadar ısıtılmalı ve kesim bundan sonra yapılmalıdır. Ray ucunda kalan çapaklar keski, zımpara taşı yardımıyla veya taşlama yapılarak cüruflar temizlenmelidir.
-
Kaynaklanacak conta aralığı 18-26 mm arasında olmalıdır. (Termit miktarına göre değişir. Torbalar üzerindeki kaynak aralığı dikkate alınır.)
-
Contada traversler kalıp bağlayacak şekilde açılır. Balast ray altından en az 10 cm kadar aşağıda olmalı ve 30 cm genişliğe kadar bir boşluk ayarlanmalıdır.
-
Yağışlı havalarda kaynak yapılmaz. Kaynak yapımı esnasında yağış başlarsa pazar şemsiyesi kullanılmalıdır. Yağış ihtimaline karşı kaynak malzemeleri bez çadır içinde tutulmalıdır.
-
Kaynak çalışmaları sırasında çıkan kaynak kıvılcımları ve artıkları yangınlara sebebiyet verdiğinden veya yoldaki mevcut ahşap traversler yandığından, gerekli önlemler alınmalı, sıcak kaynak artıkları hat kenarına gelişigüzel atılmadan ve suya atılmayarak toprağa gömülmelidir.
Aliminotermit Ray Kaynağı Çalışma Prensibi
Termit denilince demir oksit (Fe2 O3) ve alüminyum (Al) karışımı anlaşılır. Termite 1300 0C 'lik bir ısı tatbik edildiğinde ;
Fe2O3 + 2Al = 2Fe + Al2O3 + ısı oluşur.
Bu reaksiyon sırasında demir oksit alüminyum karışımı 25000C civarında sıcaklığı olan bir eriyik hâline gelir. 15-30 sn, süren reaksiyon sırasında demir metali ağır olduğu için alta çöker ve (Al2O3) alüminyum oksit (cüruf) hafif olduğu için potanın üst kısmında toplanır.
Potanın alt kısmından açılan delikten bir kalıbın içine akıtılan eriyik kalıp içinde bulunan ray uçlarını da eriterek birleştirir ve kalıbın şeklini alır. Fazlalıklar sıyrıldığında düzgün kaynaklanmış bir ray profili elde edilir.